Cenię szwedzkie podejście do designu mówiące, że projektować należy tak jak byśmy wszyscy byli niepełnosprawni. I nie chodzi mi tu wcale o poprawność polityczną. Prawda jest taka, że na starość (jeśli dożyjemy) wszyscy będziemy w jakimś stopniu nie w pełni sprawni. Niezależnie jednak od tego, że jesteśmy teraz na przykład młodzi i zdrowi, skoro do tego etapu życia doszliśmy to byliśmy już także w jakimś sensie niepełnosprawni.
Wszyscy byliśmy bowiem dziećmi i choć być może niewiele pamiętamy to przeszliśmy długą drogę nabywania i utrwalania zdolności psychomotorycznych. Opracowywanie własnych sposobów radzenia sobie z wejściem na krzesło, chwycenia kubka czy sztućca i tym podobnych czynności niewątpliwie zajęło nam trochę czasu. Może właśnie dlatego szersze spojrzenie na świat powinno być „wrodzone”.
Niestety tak nie jest, dlatego lubię tą szwedzką koncepcję i przyglądam się wnikliwie projektom takim jak umywalka UNI. Jury Dobrego Wzoru doceniło ją za uniwersalny wymiar i to właśnie jest kluczowa cecha UNI. To produkt zaprojektowany z myślą o osobach starszych i niepełnosprawnych spolegliwie posłuży każdemu. Jeden kawałek tworzywa uformowany został w kształt umożliwiający zarówno podjechanie na wózku inwalidzkim, jak i podejście w pozycji stojącej. Uchwyty po bokach pomogą się wesprzeć bez potrzeby dotykania tak często spotykanych zimnych, metalowych uchwytów. Za nimi sporo miejsca na to, co niezbędne przy toalecie.
Prostota tego projektu autorstwa Anny Dul i jednocześnie jego wrażliwość to przykład tego, że dobry design łączy, a nie dzieli. Ma służyć, ale nie jest jedynie sprawnym mechanizmem, powinien też być nam przyjazny. Nie zawsze musi być uniwersalny, bo mamy różnorodne potrzeby, ale im bardziej jest na tą niejednolitość otwarty tym dla nas lepiej.
Krystyna Łuczak-Surówka